De XVI Olympische Zomerspelen werden van 22 november tot 8 december 1956 gehouden in Melbourne, Australië. De stad won het recht om de wedstrijd over Buenos Aires te organiseren met één stem. De organisatie van de Olympische Spelen in Australië werd door velen dubbelzinnig ervaren vanwege de afgelegen ligging van het continent.
Vanwege de afgelegen ligging van Australië en de hoge kosten van tickets, weigerden sommige landen over het algemeen hun atleten te sturen, terwijl andere hun delegaties aanzienlijk verminderden. Als klap op de vuurpijl bleek dat Melbourne vanwege de quarantaineregels voor de invoer van dieren geen paardensportwedstrijden zou kunnen organiseren, waardoor ze in Stockholm moesten worden gehouden. Voor het eerst in de geschiedenis van de Olympiade kreeg het gastland te maken met een boycot - Zwitserland, Spanje en Nederland weigerden deel te nemen aan de Spelen uit protest tegen de onderdrukking van de volksopstand door Sovjettroepen in Hongarije. China heeft zijn atleten niet gestuurd vanwege deelname aan de Olympische Spelen in Taiwan. Dit was des te verrassender, aangezien Australië niets met deze gebeurtenissen te maken had.
Ondanks alle moeilijkheden vonden de Olympische Zomerspelen in Melbourne toch plaats, 3184 atleten uit 67 landen kwamen naar hen toe. Deelname aan deze Spelen voor atleten van het noordelijk halfrond ging gepaard met aanzienlijke moeilijkheden - met name vanwege de ongebruikelijke timing van de Spelen en de noodzaak van acclimatisatie. Desondanks konden de atleten het hoogste niveau van vaardigheid en motivatie demonstreren. De eerste plaats in de teamcompetitie werd ingenomen door het USSR-team, dat 37 gouden, 29 zilveren en 32 bronzen medailles had gewonnen. De tweede regel van het klassement werd ingenomen door de Olympiërs uit de Verenigde Staten, met 32 gouden, 25 zilveren en 17 bronzen medailles. De eervolle derde plaats ging naar de gastheren van de Olympiade, ze wisten 13 gouden, 8 zilveren en 14 bronzen medailles te winnen.
Een van de meest interessante was het voetbaltoernooi, waarin het Sovjet-nationale team de finale wist te bereiken en daarin het Joegoslavische team versloeg. Op deze Olympiade won het Sovjet-team 6 overwinningen, speelde één wedstrijd gelijk (later winnend in een herhaling) en verloor nooit. De moeilijkste, fysiek en mentaal, waren twee wedstrijden met het Indonesische team, die niemand serieus nam voor de Olympische Spelen. Fysiek goed voorbereid, lieten de Indonesiërs in de eerste wedstrijd de Sovjet-atleten hun vaardigheden niet demonstreren, met behulp van zeer krachtige druk in combinatie met een solide verdediging die de Sovjet-spelers niet toestond het strafschopgebied binnen te dringen. De eerste wedstrijd eindigde in een gelijkspel, volgens de resultaten hebben de spelers uit de USSR de nodige conclusies getrokken en hun tactiek enigszins herzien. Vooral van buiten het strafschopgebied begonnen ze meer te kloppen. Hierdoor werd in de replay wedstrijd een overtuigende 4:0 overwinning behaald.
Sovjet-atleten presteerden ook goed in Melbourne. De beroemde hardloper Valery Kuts won twee keer goud op afstanden van 5 en 10 duizend meter, waarmee hij Olympische records vestigde. Maar het belangrijkste was dat hij zijn eeuwige rivaal, de Engelsman Gordon Peary, van wie werd voorspeld dat hij zou winnen, te slim af was. De Sovjetatleten wonnen bij het speerwerpen en kogelstoten bij vrouwen en bij het lopen van 20 km bij mannen. Vladimir Safronov werd de eerste Sovjet Olympische bokskampioen. Op een van de dagen van de Olympische Spelen klonk het Sovjet-volkslied 11 keer gedurende een uur in dezelfde hal. Turners uit de USSR wonnen 11 gouden, 6 zilveren en 5 bronzen prijzen.
De Hongaarse bokser Laszlo Papp won de derde Olympische Spelen op rij en werd de eerste atleet in de geschiedenis van het wereldboksen die hierin slaagde. De tweede Olympiade in de moderne vijfkamp werd gewonnen door de Zweed Lars Hull.
Aan het einde van de XVI Olympische Zomerspelen liepen atleten uit alle landen samen, wat de geboorte was van een andere Olympische traditie.
